Asya’nın en büyük ekonomilerinden biri olan Hindistan’ın para birimi Rupi (₹), dünyanın en eski ve köklü para birimlerinden biridir. Hindistan para birimi, ülkenin zengin tarihi ve kültürel mirasını yansıtırken, modern dijital dönüşüme de ayak uydurmaktadır.
Hindistan Resmi Para Birimi Nedir?
Hindistan’ın resmi para birimi Hint Rupisi’dir (INR). 1 Rupi, 100 paise’ye bölünmektedir, ancak paise’ler artık tedavülde değildir. Günümüzde 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500 ve 2000 rupi değerinde banknotlar ile 1, 2, 5 ve 10 rupi değerinde madeni paralar kullanılmaktadır.
Hindistan Rupisi (INR) Tarihi ve Özellikleri

Hint Rupisi’nin tarihi antik dönemlere kadar uzanmaktadır. Modern banknotlarda Mahatma Gandhi’nin portresi ön yüzde yer alırken, arka yüzlerde Hindistan’ın kültürel mirası ve başarıları temsil edilmektedir:
- 5 Rupi: Tarihi anıtlar
- 10 Rupi: Konark Güneş Tapınağı
- 20 Rupi: Ellora Mağaraları
- 50 Rupi: Hampi Tapınakları
- 100 Rupi: Rani ki Vav (Basamaklı Kuyu)
- 500 Rupi: Kızıl Kale
Güvenlik Özellikleri
- Renk değiştiren mürekkepler
- Su damgaları
- Güvenlik iplikleri
- Mikro yazılar
- Görme engelliler için kabartma işaretler
Hindistan Para Birimi Kullanımı ve Döviz İşlemleri
Dijital Ödeme Sistemleri
- UPI (Unified Payments Interface)
- BHIM uygulaması
- RuPay kartları
- Mobil cüzdanlar
Turistler İçin Pratik Bilgiler
- Döviz değişimi sadece yetkili noktalarda yapılmalıdır
- ATM’ler büyük şehirlerde yaygındır
- Küçük işletmelerde nakit tercih edilir
- Kredi kartları lüks mağazalarda ve otellerde geçerlidir
Hindistan Rupisi Hakkında Bilgiler
Hindistan’ın İlk Madeni Paraları
Hindistan, MÖ 6. yüzyılda madeni para basan ilk uygarlıklardan biriydi. İlk madeni paralar, üretim yöntemleri nedeniyle “damgalı” olarak adlandırılıyordu. Zamanla, farklı imparatorlukların yükselişi ve çöküşüyle birlikte madeni para tasarımları da sürekli değişti.
- yüzyılda “Tanka” adı verilen yeni bir para birimi kullanılmaya başlandı. Babürler döneminde birleşik bir para sistemi oluşturularak gümüş “Rupayya” veya “Rupi” tanıtıldı. Sömürge öncesi Hindistan’daki eyaletler de gümüş Rupi’ye benzer madeni paralar bastılar, ancak tasarımlar eyaletten eyalete farklılık gösteriyordu.
İngiliz Hindistan Döneminde Para Birimi
1825’te İngiliz Hindistan, gümüş standardına dayalı Rupi sistemini benimsedi ve bu sistem 20. yüzyılın sonlarına kadar kullanıldı. Hindistan, Britanya’nın kolonisi olmasına rağmen Pound Sterling’i hiçbir zaman resmi para birimi olarak kabul etmedi.
1866’da finansal kriz nedeniyle kağıt paranın kontrolü İngiliz hükümetine devredildi ve başkanlık bankaları kapatıldı. Aynı yıl, Kraliçe Victoria anısına “Victoria Portrait” serisi banknotlar basıldı ve yaklaşık 50 yıl boyunca tedavülde kaldı.
Modern Hindistan Rupisi
1947’de bağımsızlığını kazanan Hindistan, 1950’de cumhuriyet oldu ve modern Rupi (INR) tasarımına geri döndü. Ülkenin tek resmi para birimi olarak Hindistan Rupisi kabul edildi ve diğer yerel madeni paralar dolaşımdan kaldırıldı. 1957 yılında ise ondalık sisteme geçildi.
2016’da, yolsuzlukla mücadele ve kayıt dışı nakit kullanımını önlemek amacıyla 500 ve 1.000 Rupi kupürleri tedavülden kaldırıldı. Aynı yılın Kasım ayında, Hindistan Merkez Bankası, Mahatma Gandhi (Yeni) Serisi kapsamında 2.000 Rupi kupürlü banknotları piyasaya sürdü.